به گزارش پایگاه خبری کاشان حامی این مراسم در سفید شهر به نام هوم بابا که البته به نام های  بُلبُل علی و یا اصطلاح لارمضو{ ( الله رمضان) که نوعی قسم به نام جلاله الله و ماه مبارک رمضان است} هم گفته می شد و در دیگر مناطق منطقه به هور بابا و هوم بابایی معروف بود.

این مراسم یکی از آیین های قدیمی مردم مذهبی  سفید شهر(نصرآباد کویر) در ماه مبارک رمضان بوده است.

تعابیر زیادی درمورد«هوم بابا» وجود دارد:

یک روایت این است که سنت پیامبر اکرم (ص ) می باشد که درماه مبارک رمضان و در چنین شبهایی ایشان به فرزندانش، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هدیه می داده اند.

و دیگر اینکه نقل شده است به یاد ضربت خوردن حضرت علی(ع) در این ایام و اینکه امام حسن(ع) و امام حسین(ع) به دنبال جمع آوری شیر در کوچه پس کوچه های شهر برای بهبودی و شفای حال پدر بزرگوارشان به این نیت به در منازل راهی می شده اند.

مراسم « هوم بابا» به این صورت بوده است که از شب هفتم تا شب پانزدهم ماه مبارک گروه هایی چند نفره که معمولا نوجوان های یک محله می باشند ، دسته هایی را تشکیل داده و با قرار قبلی ، بعد از افطار در محلی جمع شده و یکی صندوقدار و یکی میان‌دار می شده است. میان‌دار هم باید خوش صدا باشد و وظیفه‌اش خواندن اشعار هوم بابایی است و بقیه هم با چوب دستی هایی که در دست دارند هماهنگ با میدارن دار چوب ها را به زمین می کوبند و صدایی تولید می کنند و هم صدا جواب اشعار میدان دار را می دهند. در ابتدا پس از اینکه همه جمع شدند از اولین خانه هوم بابا را آغاز می‌کنند. ابتدا به زدن در تک تک خانه ها می کنند و پس از شنیدن جواب با خواندن اشعاری هماهنگ با آواز و لحن زیبا و دارای مضامین عالی اعتقادی و مذهبی، صاحب خانه را به ذوق آورده و او را به در خانه می کشانده اند، صاحب خانه با توجه به وسع و سخاوت خود تنقلاتی همچون توت خشک، برگ زردآلو، قند و یا سکه به آنها می دهد.

این احساس سادگی و صمیمیت حال بسیار عجیبی به بچه ها و صاحب خانه داده و با همین خاطرات آنها را تشویق به روزه داری از همان دوران طفولیت و داشتن خاطره خوب از این ماه مبارک می کند و در میان سکوتی که بعد از افطار در کوچه و محله ها حکمفرماست ، هیاهوی این بچه ها صحنه های زیبایی را خلق می کند.

بعد از گرفتن اجناس میاندار با صدای بلند و با اشعاری زیبا شروع به دعا کردن در حق صاحبخانه می کند و بقیه با«آمین » گفتن میان‌دار را همراهی میکنند و در آخر نیز هدایای به دست آمده بین بچه ها تقسیم می شود که این قسمت نیز بین بچه ها جذابیت خاص خود را دارد. بعضی اوقات، کوچکترهای منزل نیز به شوخی از پشت بام یا از پشت در به ناگاه سطل آبی به روی گروه می پاشند که باعث شور و هیجان در میان هوم بابایی ها می شود و این شوخی از خاطره انگیزترین لحظلات این آیین است. البته در شبه نیمه ماه مبارک رمضان جوانان و بزرگسالان اعضای چنین گروه هایی را تشکیل می داده اند.

اشعار زیر در مراسم هوم بابا {(بلبل علی) یا لارمضو(الله رمضان)} و در ابتدای شب های ماه مبارک رمضان توسط بچه ها خوانده می شد. یک نفر شعر را با آواز می خواند و بقیه هم همنوا با او مصراع دوم (هوم بابا هوم بابا) را می گفتند:

 (اشعار به لهجه سفید شهری نوشته شده است)

هوم بابا هوم بابا

اول گویم بسم الله- هوم بابا هوم بابا

بسم الّله نام خداس- هوم بابا هوم بابا

زن و شوهر هر دوتا- هوم بابا هوم بابا

ایشالله برین کربلا- هوم بابا هوم بابا

زن و شور هر دوتا- هوم بابا هوم بابا

نماز خونید بهر ما- هوم بابا هوم بابا

“در اینجا نام صاحب خانه را می گویند“- هوم بابا هوم بابا

دسّی در آرو کیسه کو (کن)- هوم بابا هوم بابا

یَی(یک) تومنی را خورده کو- هوم بابا هوم بابا

خورده نمی شَ ریزه کو-   هوم بابا هوم بابا

سهم بچه های درِ خونه کو- هوم بابا هوم بابا

تا بچه ها راضی بشَن- هوم بابا هوم بابا

از در خونِدْ راهی بشَن – هوم بابا هوم بابا

صلوات بلند

……………………………………………..

******

دوازده امام (ع)

امام اولم گویم علی را / شه (شاه) کشور امیرالمومنین را ***     هوم بابا هوم بابا

امام دومین گویم حسن را / حسن بخشنده روز سخن را ***     هوم بابا هوم بابا

امام سومین شاه شهیدان / حسین را کشته اند قوم یزیدان ***     هوم بابا هوم بابا

امام چارمین زین العبادَ / بغیر از دین ما دینها به بادَ ***           هوم بابا هوم بابا

امام پنجمین گویم ز باقر / به فریادم رسد تا روز آخر ***         هوم بابا هوم بابا

امام شیشمین گویم ز جعفر/ به فریادم رسد آفتاب محشر ***     هوم بابا هوم بابا

امام هفتمین موسای کاظم / منم مسکین داد از دست ظالم ***     هوم بابا هوم بابا

امام هشتمین گویم رضا را / رضا بخشنده روز جزا را ***     هوم بابا هوم بابا

امام نهمین گویم تقی را / تقی بخشنده روز یقین را ***     هوم بابا هوم بابا

امام دهمی آمد به میدان/ ملائک بر سرش می خوندِ قرآن ***     هوم بابا هوم بابا

امام عسکری را چاکرم من/ که تا زِندَم غلامی می کنم من ***     هوم بابا هوم بابا

امام دَ و دو اِبن امام است / محمد مهدی و صاحب زمان است ***    هوم بابا هوم بابا

خدایا!، مصطفی کن! مصطفی کن!،- دو فرزند علی شیر خدا کن!

علی از عرش بالاتر نشسته- به روی بال پیغمبر نشسته

علی نام خوشش اندر کتاب است – علی در خدمت پروردگار است

 **

ز من پرسند

ز من پرسند امام اولین را – امام اولی گویم علی را، علی بخشنده روز یقین را

ز من پرسند امام دومین را – امام دُیُّمی گویم حسن را، حسن بخشنده روز سخن را

ز من پرسند امام سومین را-   امام سیّمی شاه شهیدون، حسین را کشته اند قوم یزیدون

ز من پرسند امام چارمین را- امام چارمی زین العِباد اس، بغیر دین ما دینها به بادَس

زمن پرسند امام پنجمین را- امام پنجمی گویم ز باقر، به فریادم رسد تا روزِ آخر

زمن پرسند امام شیشمین را- امام شیشمی گویم ز جعفر، به فریادم رسد آفتابِ محشر

زمن پرسند امام هفتمین را- امام هفتمی گویم ز کاظم، به فریادم رسد از دست ظالم

زمن پرسند امام هشتمین را- امام هشتمی گویم رضا را، رضا بخشنده روز جزا را

ز من پرسند امام نهمین را- امام نهمی گویم تقی را، ….

ز من پرسند امام دهمین را- امام دهمی آمد به میدان، ملائک بر سرش می خوندِ قرآن

زمن پرسند امام یازدهم را – امام عسکری را چاکرم من، که تا زِندَم غلامی می کنم من

زمن پرسند امام ده و دو را – امام دَ و دو اِبن امام است، محمد مهدی و صاحب زمان است

**

البته اگر صاحب منزلی بچه ها را به نحوی اذیت می کرد بچه ها نیز بیت زیر را می خواندند و فرار می کردند:

ای خونه پُرَ از زغالَ / صاحب خونیش ….

تهیه و تحقیق: حسن صفری