بازگشت به خویشتن از دید دکتر شریعتی ( قسمت دوم و پایانی) - ديني

بسم الله الرحمن الرحیم | امروز: شنبه 1 اردیبهشت 1403

شریعتی,ديني,بازگشت به خویشتن از دید دکتر شریعتی ( قسمت دوم و پایانی),,سفیدشهر، کاشان,خبر,اخبار,مجمع فرهنگی سفیدشهر

موقعیت فعلی: بخش مقالات (برگشت به لیست)

بازگشت به خویشتن از دید دکتر شریعتی ( قسمت دوم و پایانی) نظرات خوانندگان(0)

لید مقاله:

دکتر در ادامه در کتاب بازگشت به خویشتن می گوید در نیمه قرن 19 درست در همان سالهایی که دول اروپا خیمه های سیاسی اقتصادی و فرهنگی خود را در اسیا و افریقا بر پا می کردند و روشنفکران و نویسندگان اروپایی از استثمار سخن میگفتند و در اروپای غربی و انگلیس جنگ طبقاتی و رهایی کارگر و مبارزه با سرمایه داری و مساله جامعه ازاد و برابر انسانی و سوسیالیسم و سندیکالیسم و نفی دولت و جامعه بی طبقه مطرح بود این کشورها صحنه مبارزات طبقاتی و سندیکایی بود و بحث از انقلاب طبقاتی و شخصیت توده و استقرار مالکیت اجتماعی بود , در کشورهای اسلامی امام زمان های دروغی ظهور می کرد و پیغمبر و خدا و باب و بهاء و " وهابیت" و غایله دین سازی و جنگ بابی و بهایی و ... مطرح می شد و مشروطه هم که امد مثل برق امد و مثل باد هم رفت و جنک جهانی بر پا شد...

متن کامل:

" این نکته ای که دکتر شریعتی می فرماید که باید به کدام مذهب و اسلام برگردیم, اسلام آگاهی بخش مترقی معترض بعنوان یک ایدئولوژی آگاهی دهنده و اسلامی که تنها به فکر بعد از مرگ نیست بلکه به فکر قبل از مرگ است, این کاملا حرف دستی است و نشان دهنده فضایی است که در همان زمان شاه در ایران حکمفرما بود که به رهنودهای حکیمانه رهبر فقید انقلاب حضرت امام خمینی, دیدیم که همین اسلام انقلابی آگاهی دهنده معترض به رهبری امام خمینی ایجاد شد و توانست توده مردم و روشنفکران را از خواب غفلت بیدار کند و به خویشتن حقیقی خود بازگرداند و این حرکت عظیم و با شکوه انقلاب اسلامی شکل بگیرد. شاید اگر دکتر شریعتی هم زنده بود و انقلاب را می دید, افتخار میکرد که همان ایده آلها و حرفهایی که در بازگشت به خویشتن و در کتابهای دیگر گفته است اکنون در ایران عزیز عینیت یافته است و شاهد اسلامی آگاهی دهنده, معترض و انقلابی هستیم که به دنبال علم و آگاهی و بازگشت به خویشتن حقیقی خود و اعتلای فرهنگ ناب اسلامی و انقلابی است"

و ایشان اشاره میکند که در بعد از جنگ جهانی دوم هم که اروپا به جان هم افتاد و ایشان تعبیر به جان هم افتادن بول و غائط را میکند, و غرب استعمارگر گرفتار معاصی خویش شد و فاشیسم به جانش افتاد و افریقا و اسیا جان گرفتند , در دنیای اسلام "متاسفانه از این فرصت طلایی بهره برداری نشد" و عالی ترین شعارهای متدینان که مطرح شد در ارتباط با بازگشت به بیست سال قبل و نه هزار و سیصد سال قبل بود که شعار سید جمالها بود. متجددان هم به رد امام صادق پرداختن, مبارزه علیه کلمات عربی و خط فارسی اغاز کردن و شعر سعدی و مثنوی مولوی را علت العلل پریشانی و استثمار مردم دانستن و جشن کتاب سوزان برپا کردن و شعارهای ازادی ملی و ترقی اجتماعی و هدف انقلابی را تغییر خط و تعطیل روز یکشنبه به جای روز جمعه تعیین کردن و علل بدبختی را حجاب و ریش و لباده و کرسی دانستن و اینها پرداختند. و به قول تقی زاده بمب تسلیم به فرنگی را در این محیط دراندازیم و منفجر کنیم و بالاخره از فرق سر تا ناخن پا فرنگی شویم.

جناح دیگر هم چپ گرایان انقلابی سیاسی بودند که عکس برگردان های نهضت سوسیالیسم در نیمه دوم قرن 19 در غرب و نیمه دوم قرن بیست در شرق بودند که نه چندان ساده لوح بودند که ان ازادی بازیافتی را که به تصادفی در جهان به رایگان نصیب زندانیان اسیا و افریقا و مسلمانان شده بود به احیای مسائل بیست سال قبل بپردازند و نه چندان ابله یا هفت خط که احیای ملت مرده و نجات یک جامعه اسیر و پیشرفت یک کشور استعمار زده را در عنتری کردن برای ان لوطی فرنگی بدانند و تمدن را رندانه یا جاهلانه تجدد بخوانند و کت و شلوار و شاپو و مینیژوب و رژیم گرفتن و لوازم ارایش و ماشین و مبل و دکور و بانک و ساختمان و رادیو و تلویزیون و ادا و اطوارهای نوظهور را پیشرفت بشمارند و تجدد در مصرف و در فرم را تمدن در تولید و فکر بشناسند یا بشناسانند و این را ندانند که یک وحشی اسکیموئی را می شود ظرف یک هفته حتی یک روز به یک متجدد امریکایی تبدیل کرد. اما تمدن درجه تکامل در قدرت اندیشه است . این جناح آگاه بودند که باید ریشه اصلی بدبختی ها را زد. اما اینها هم لقمه را از قفا بردند و در بین راه گربه سیاه ان را برد. این چپ های ضد استعمار ، اول گریبان خدا را چسبیدند بعد بلافاصله گریبان روح را گرفتند که از نظر علم امروز وجود ندارد و بعد یقه پیغمبر و امام و قران و علی و حسین و بعد ملیت و اخلاق را. و گفتند اسلام ساخت عربها بوده است و تشیع پرداخته ایرانی ها بوده است و خلاصه مباحث فلسفی و کلامی را از این دست، آن هم خطاب به زارع دهاتی و کارگر بازار مشهدی ، تبریزی، اصفهان و دهات ایران. لذا قضاوت کلی مردم از این گروه این بود که افرادی لا مذهب هستند. لذا این نتیجه این شد که دهقان و کارگر ما درباره قران و خدا یا مجروح شد یا مشکوک اما در باب واقعیت استعمار و معنای استثمار و فلسفه فقر و اسارت خویش آگاهی نیافت. در میان این همه ترجمه، حتی یک ترجمه از کتاب سرمایه نشد.

" از نظر دکتر شریعتی، مردم در صورت آگاه شدن ، خود راه صحیح را می پیمایند." ایشان نقل قولی میکند از روسو که می گوید برای مردم راه نشان ندهید و تعیین تکلیف نکنید فقط به انها بینایی ببخشید خود راه را به درستی خواهند یافت و تکلیفشان را خواهند شناخت. از نظر دکتر شریعتی ایدئولوژی یعنی تکلیف چگونه زیستن انسان و چگونه ساختن اجتماع و بعبارتی تقدیری که انسان برای خود، جامعه و تاریخ خود قائل است.

دکتر شریعتی می گوید اشتباه بزرگ ما این است که روشنفکران مترقی ما وقتی از غرب زده صحبت میکنند خود را فراموش میکنند. غرب زدگی تحصیلکرده ها و روشنفکرها انها را انسان شیئ شده ای کرده است. استعمار دریافته که تا ملتی برای خود شخصیت قائل است نفوذ در او ساده نیست. انسانی که از طرف استعمارگر ، فرهنگ و شخصیتش نفی شد، خود را برای تشبه به استعمارگر در پناه او گرفت تا از هجوم او در امان بماند. اینها Accimile شده اند و اسیمیلاسیون Axximilation یعنی شبیه سازی یعنی غیر اروپایی که خود را شبیه اروپایی میکند. پیامبر هم فرمود من تشبه بقوم فهو منهم. هر که خود را به قوم دیگری شبیه سازد دیگر به جامعه خود پیوسته نیست. لذا از دردهایی درد میکشد که دیگری داراست. گرسنه ای است که رژیم لاغری می گیرد. در جامعه فقیر زندگی میکند اما رنج کسی را احساس میکند در یک جامعه مرفه زندگی میکند. این همان تجدد است. متجدد یعنی انسانی که همه چیزش را از او گرفته اند تبدیلش کرده اند به یک شکم حریص و چسبیده به دستگاه تولید صنعتی سرمایه داری جهانی.

استعمار اولین کاری که کرد فرد را از تاریخش قطع کرد. به قول شاندل یک فرد تربیت یافته طول عمرش نیست بلکه طول تاریخش است. عمر حقیقی هر فرد انسانی تاریخ اوست نه عمر واقعیش. لذا به قول شاندل یکی از مشخصات متمدن که او را از وحشی و بدوی متمایز می سازد داشتن وجدان تاریخی و معرفت و عشق به تاریخ است.

ایشان به داستان دانشجوی ترک اشاره میکند که می گوید امروز چهلمین سالروز تاسیس ارتش ترکیه است و ان همه تاریخ و سوابق قسطنطیه و امپراطوری عثمانی را فراموش کرده است. مدرنیسم امریکایی مابانه در عربستان، بر بدویان به حدی تحمیل شده و پول نفت و اخذ عوارض بر کالاهای وارداتی مکه و مدینه را بصورت دو بازار کالای لوکس امریکایی و اروپایی در اورده است. به قول مرحوم ایت الله زاده نوری چون دیر امده است تند می رود.بدوی که ناگهان به یک زندگی پر زرق و برق اروپایی می افتد افراط میکند. دکتر شریعتی می گوید اکنون درد ما بیسوادی مردم ما نیست، نیم سوادی روشنفکران ماست.

موضوع: ديني

نویسنده: س.ن.

تاریخ درج سه شنبه 10 شهريور 1388

کلیدواژه ها: شریعتی

آخرین مقالات سایت: