خرگوش
نظرات خوانندگان(0)
لید مقاله:
خرگوش اهلي (Oryctolagus Cuniculus)حيواني از راسته خرگوش شكلان (Lagomorpha) و خانواده Leporidae است و خاستگاه ابتدائي آن غرب اروپا و شمال غرب آفريقا مي‌باشد.
در حال حاضر از نژادهاي مختلف آن به منظورهاي گوناگون از جمله توليد پشم و گوشت، انجام تحقيقات‌بيولوژيكي و بعنوان حيوانات خانگي استفاده مي‌شود.
رفتار غير تهاجمي و آرام خرگوش آنرا بعنوان يك حيوان خانگي ايده‌آل مطرح نموده است. با اين وجود جهت‌نگهداري مناسب آن، آشنائي با خصوصيات آناتوميكي، فيزيولوژيكي و رفتاري اين حيوان ضروري است. ...
آقاي حسين باقري
متن کامل:
خرگوش
معرفي:
خرگوش اهلي (Oryctolagus Cuniculus)حيواني از راسته خرگوش شكلان (Lagomorpha) و خانواده Leporidae است و خاستگاه ابتدائي آن غرب اروپا و شمال غرب آفريقا مي‌باشد.
در حال حاضر از نژادهاي مختلف آن به منظورهاي گوناگون از جمله توليد پشم و گوشت، انجام تحقيقات‌بيولوژيكي و بعنوان حيوانات خانگي استفاده مي‌شود.
رفتار غير تهاجمي و آرام خرگوش آنرا بعنوان يك حيوان خانگي ايده‌آل مطرح نموده است. با اين وجود جهت‌نگهداري مناسب آن، آشنائي با خصوصيات آناتوميكي، فيزيولوژيكي و رفتاري اين حيوان ضروري است.
ويژگيهاي كالبد شناسي و فيزيولوژيكي:
سر: مهمترين ويژگي آناتوميكي حيوان در سر، گوشها مي‌باشند. بخش خارجي گوشها يعني لاله گوش‌خصوصيت برجسته اين حيوان بوده و علاوه بر نقش آن در شنوائي، به لحاظ وجود شبكه وسيع عروقي در زير پوست‌اين ناحيه، تأثير مهمي درتنظيم حرارت بدن دارند. لاله‌هاي گوش نرم و بسيار حساس مي‌باشند و نبايد از آنها براي‌گرفتن و مقيد كردن حيوان استفاده نمود.
چشمها به نسبت اندازه سر بزرگ و داراي زاويه ديدي حدود 190 درجه مي‌باشند. مردمكها قدرت اتساع‌زيادي دارند و بدين علت حساسيت بينائي حيوان به نور را در مقايسه با انسان 8 برابر افزايش مي‌دهند. پلك سوم دراين حيوانات رشد قابل ملاحظه‌اي دارد كه در هنگام خواب از گوشه داخلي چشم حركت نموده و سطح قرنيه رامي‌پوشاند.
دندانهاي خرگوش رشد دائمي دارند، بعنوان مثال دندانهاي پيشين در طول سال بيش از 10-12 سانتيمتر رشدمي‌نمايد بنابراين بيماريهاي دنداني نظير رشد بيش از حد دندانها و يا وجود دندانهاي نابجا و بد شكل از موارد متداول‌در خرگوشها مي‌باشند.
قفسه صدري: حجم قفسه صدري در مقايسه با گنجايش محوطه خيلي كوچك است. قلب نيز كوچك است وبر خلاف ساير پستانداران دريچه دهليزي - بطني سمت راست سه لختي (Tricuspid) نبوده و دو لختي Bicuspid))است.
محوطه بطني: طول روده‌ها حدود 10 برابر طول بدن است و بخش مهمي از آن را (از نظر گنجايش و عملكرد)روده‌كور (Cecum)تشكيل مي‌دهد كه باقيمانده هضم نشده مواد غذائي پس از عبور از روده باريك وارد آن شده وتوسط ميكروفلور موجود در آن مورد تجزيه قرار مي‌گيرند و تركيبي غني از پروتئين و ويتامين را ايجاد مي‌كنند.
خرگوش بطور طبيعي و غريزي رفتاري تحت عنوان مدفوع خواري دارد. اين حيوانات دو نوع مدفوع توليدمي‌كنند كه يك نوع آن بشكل دانه‌اي و نوع ديگر بحالت خميري است. نوع دوم غني از تركيبات پروتئيني و ويتاميني‌است و حيوان فقط اين نوع مدفوع را مورد تغذيه قرار مي‌دهد. اين عمل معمولا صبح زود انجام مي‌شود و حيوان‌مدفوع را مستقيما از مخرج خود مي‌گيرد و بدين ترتيب بخشي از نياز بدن به پروتئين و تركيبات ويتاميني را تامين‌مي‌نمايد.
ادرار خرگوش بواسطه مصرف جيره غذائي گياهي داراي PH قليائي حدود 8/2 است و رنگ آن از زرد روشن تانارنجي پر رنگ يا قهوه‌اي متمايل به قرمز متغير است كه ميزان رنگ بر اساس دهيدراتاسيون و قليائي بودن ادرار تغييرمي‌كند. همچنين بخاطر وجود نمكهاي كربنات كلسيم و فسفات آمونيم و منيزيم ادرار كدر است. رسوب اين تركيبات‌بر سطح ميله‌هاي قفس، تميز كردن لانه را با اشكال روبرو مي‌سازد.
درجه حرارت طبيعي بدن بين 37 تا 39/4 درجه سانتيگراد و به طور متوسط 38/3 درجه سانتيگراد مي‌باشد.
با توجه به وجود نژادهاي مختلف وزن حيوان بالغ مي‌تواند از حداقلkg 0/9 در نژادهاي كوچك (آلماني،لهستاني) تا kg 1/8 در نژادهاي متوسط (نيوزيلند) و kg 7/3 در نژادهاي بزرگ (فلاماندري بزرگ) متغير باشد. متوسططول عمر اين حيوان حدود 5 تا 6 سال و حداكثر طول عمر قابل انتظار 15 سال است.
نگهداري:
خرگوش را مي‌توان در داخل منزل (بعنوان مثال در حياط) نگهداري نمود. حداقل سطح مورد نياز براي‌خرگوش با وزن kg 2 حدود 0/3 متر مربع است. براي خرگوشهاي با وزن بيش از kg 2 به ازاء هر كيلوگرم وزن اضافه‌سطح لانه بايد حدود 0/2 - 0/1 متر مربع افزايش يابد و در صورتيكه چند خرگوش با هم نگهداري شوند بايد به ازاءهر خرگوش اضافي 0/2 متر مربع به سطح لانه افزوده گردد.
ارتقاع لانه بايد در حدي باشد كه حيوان بتواند بطور كامل بر روي پاهاي خود بلند شود كه بسته به جثه حيوان‌مي‌تواند حدود 45-90 سانتيمتر در نظر گرفته شود. در صورتيكه خرگوش در فضاي خارج منزل نگهداري مي‌شودكف لانه بايد در مقابل نفوذ رطوبت عايق شود و در صورتيكه نگهداري در داخل منزل صورت مي‌گيرد كف لانه‌مي‌تواند مشبك و يا توري باشد كه بدين ترتيب ادرار و رطوبت ناشي از آن در كف قفس باقي نمي‌ماند و اين مسئله‌اجازه مي‌دهد تا تميز كردن لانه در فواصل طولاني‌تري انجام گيرد.
جهت جلوگيري از بروز نزاع در بين خرگوشها و عوارض متعاقب آن، خرگوشهاي نر را بايد جدا از هم نگهداري‌نمود. همچنين نرها و ماده‌ها نيز جز در هنگام جفتگيري بايد در لانه‌هاي جداگانه نگهداري شوند. نگهداري چندخرگوش ماده با هم در يك قفس اشكالي ندارد.
خرگوشها مي‌توانند درجه حرارت بين 270 - 4 درجه را تحمل نمايند كه البته متوسط درجه حرارت توصيه‌شده بين 22 - 16 درجه سانتيگراد است. رطوبت محيط بايد حدود 60 - 40 % باشد و حداقل طول مدت روشنائي‌مورد نياز 16 - 14 ساعت است. در صورتيكه طول مدت روشنائي محيط از اين مقدار كوتاهتر باشد حيوان دچارنقصان فعاليت جنسي پائيزي (Autumnal Sexual depression) مي‌گردد.
تقذيه:
ميزان مصرف غذا در خرگوشها بطور متوسط روزانه حدود 5 گرم به ازاء 100 گرم وزن بدن است. بهترين ماده‌غذائي براي خرگوشها، جيره‌هاي غذائي تجاري است كه تركيبات آن بر اساس نياز حيوان تنظيم شده است. اين‌جيره‌ها معمولا حاوي 17% - 14% پروتئين، 22% - 12% فيبرخام و 2500 - 2100 كيلو كالري انرژي هستند.
در كنار اين مواد مي‌توان از سبزيجات مختلف نيز استفاده نمود و بايد توجه كرد كه سبزيجات فاسد و كپك‌زده‌نباشند.
اين حيوان از نظر فيزيولوژيك شبه نشخوار كننده (Pseudoruminant) بشمار ميرود و چون ميكروفلور دستگاه‌گوارش آن نسبت به تغييرات اسمولاريته و PHبسيار حساس است بنابر اين تغيير نوع مواد غذائي بايد به آهستگي وطي مدت 5 - 4 روز انجام گيرد و هرگونه تغيير ناگهاني در محتويات جيره غذائي، بخصوص استفاده از جيره‌هاي غني‌از كربوهيدرات مي‌تواند با ايجاد اختلالات شديد گوارشي سبب مرگ حيوان گردد.
بهداشت عمومي:
هر چند موارد گزارش شده از انتقال بيماريهاي خطرناك بين انسان و حيوان در خرگوشهاي اهلي و خانگي نادراست با اين وجود مهمترين اين بيماريها عبارتند از سالمونلوز، تولارمي، هاري، عفونتهاي قارچي پوست و مو، سل وتوكسوپلاسموز.
جهت جلوگيري از بروز بيماري در حيوان و كاهش احتمال انتقال آن به صاحب حيوان توصيه‌هاي زير بايدمورد توجه قرار گيرد.
1 - پس از خريد حيوان، جهت معاينه و بررسي وضعيت سلامت آن و دريافت راهنمائيهاي لازم به درمانگاههاي‌دامپزشكي مراجعه شود.
2- حتي‌الامكان با ساخت جايگاه و لانه مناسب، حيوان در خارج از محيط منزل و به عنوان مثال در حياط نگهداري‌گردد.
3 - در صورتيكه حيوان در داخل منزل نگهداري مي‌شود بايد داراي جايگاهي خاص و نسبتا محدود باشد و از رفت وآمد آزادانه حيوان در محيط منزل بايد جلو گيري شود.
4 - محل نگهداري و لانه حيوان روزانه نظافت گردد.
5 - از تماس حيوان با حيوانات خانگي افراد ديگر و همچنين حيوانات غيرخانگي نظير گربه‌هاي ولگرد جلوگيري‌شود.
6 - نظافت شخصي علي‌الخصوص شستن دستها پس از تماس با حيوان از اهميت زيادي برخوردار است.
7 - در صورت مشاهده هرگونه تغيير در ظاهر و يا رفتار حيوان، جهت بررسي علت آن به درمانگاه دامپزشكي مراجعه‌شود و بر اساس نظر دامپزشك معالج انجام معاينات دوره‌اي مورد توجه قرار گيرد.
واكسن هاري جز در مواردي كه حيوان در معرض هاري قرار دارد و يا در مناطقي كه هاري شايع مي‌باشد توصيه‌نمي‌شود و براي پيشگيري از بروز ساير بيماريهاي متداول در خرگوش نيز تاكنون واكسني تهيه نشده است.
موضوع:
اجتماعي
نویسنده:
حسين باقري
تاریخ درج
چهارشنبه 21 شهريور 1386
کلیدواژه ها:
خرگوش
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
